Stres, a zaburzenia emocjonalne

Zaburzenia emocjonalne należą do podstawowych i częstych zjawisk obserwowanych w chorobach i zaburzeniach psychicznych, ale również i u ludzi zdrowych. Zaburzenia te dotyczą sfery uczuć i emocji. Wśród objawów najczęściej pojawiają się: lęk, zmienność uczuć, drażliwość, ale może też pojawić się chłód uczuciowy czy przedłużające się w czasie zaburzenia nastroju.

Zaburzenia emocjonalne – lakonicznie i krótko – to utrata zdolności do przeżywania radości i radzenia sobie z trudnościami, jakie niesie nam życie. Powstawanie zaburzeń emocjonalnych jest związane zarówno z urazami psychicznymi, jakich doświadcza człowiek, jego odpornością psychiczną na stres, jak też z predyspozycjami osobowościowymi. Bardzo duży wpływ mają traumatyczne wydarzenia (jak śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, rozwód), gdyż powodują uraz psychiczny odbierany jako bolesne, przykre przeżycie. Towarzyszą mu takie uczucia, jak strach, rozpacz, ból, poczucie krzywdy, złość czy wstyd. Sytuacje urazowe zaś często powodują obniżenie poczucia własnej wartości i negatywne myślenie. Ktoś, kto nie ma pewności siebie, bardzo często oczekuje niepowodzeń, a nie sukcesów, ma postawę wycofującą – przeżywa niepokój i napięcie, frustrację przed wydarzeniami, które dopiero nastąpią. „Pesymista” jest nadwrażliwy na opinię innych i nie umie sobie skutecznie radzić z problemami, ani kierować swoim życiem. Często myśli o sobie: „jestem słaby – nie poradzę sobie, jestem do niczego – nic mi się nie udaje” – wtedy pojawia się bezradność i chęć szybkiego „zapomnienia o swoich problemach”, „ucieczki” od nich – osoba taka może sięgnąć po alkohol, narkotyki, leki, może też związać się z alkoholikiem i uzależnić się od niego (zostać osobą współuzależnioną).

Zdrowie – w wymiarze emocjonalnym polega na umiejętności radzenia sobie ze stresem, zdolności do elastycznego reagowania, pozytywnego rozwiązywania problemów. Człowiek, który w taki sposób potrafi żyć – ma poczucie produktywności i satysfakcji z życia. W społecznym wymiarze zdrowie związane jest z umiejętnościami, które sprawiają, że spotkania z drugim człowiekiem są źródłem radości, współpracy, poczucia sensu życia.

Wielu ludzi umiejscawia źródło problemów, dyskomfortu i cierpienia na zewnątrz siebie, a nie w sobie. Tymczasem zmaganie się ze stresem może uwalniać olbrzymie możliwości rozwojowe człowieka, kierujące go na ścieżkę prowadzącą do odzyskania zdrowia. Osoby takie mogą i muszą nauczyć się realistycznego, pozytywnego myślenia, zmniejszania napięcia emocjonalnego, muszą nauczyć się uzewnętrzniać swoje uczucia, zmienić zachowania, nawyki i system wartości.

Sposób spostrzegania wydarzeń, jakie mają miejsce wokół nas, jest kluczowym momentem wyznaczającym jakość nowego życia. „Negatywne myślenie” jest pewnego rodzaju nawykiem, podobnie jak obgryzanie paznokci czy czytanie przy jedzeniu. Najtrudniejszą rzeczą nie jest zmiana tego przyzwyczajenia, lecz podjęcie decyzji o takiej zmianie. Stresu nie można uniknąć, ale można skutecznie sobie z nim radzić.

Skuteczne radzenie sobie z zaburzeniami emocjonalnymi wymaga czasem specjalistycznego leczenia i terapii, jednak zawsze wymaga uznania podstawowej prawdy, „że sam jestem w stanie uzdrowić swoje życie”. Mam w sobie wszystkie zasoby i możliwości kierujące mnie do zdrowia i to ja dokonuję wyborów.

W następnych artykułach zostaną przedstawione najważniejsze zależności pomiędzy zdrowiem psychicznym, a problemami związanymi z używaniem alkoholu i narkotyków.